İzmir'de Şeker Portakalına Sansür

Steinbeck’in ünlü ‘Fareler ve İnsanlar’ kitabının bazı bölümleri, İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Kitapları İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından sakıncalı bulundu. Kitap, Bakanlığın liselerde okutulması için önerdiği 100 Temel eser arasında yer alıyor.

İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Kitapları İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu, Milli Eğitim Bakanlığı’nın liselerde okutulması için önerdiği 100 Temel eser arasında yer alan John Steinbeck’in ünlü ‘Fareler ve İnsanlar’ adlı kitabının bazı bölümlerini sakıncalı buldu. 3 Aralık’ta toplanan Komisyon Milli Eğitim Bakanlığı’nın onayıyla yıllardır liselerde okutulan kitabın bazı sayfalarının “ahlaki olmayan” bölümler içerdiğine karar vererek, Milli Eğitim Bakanlığı’na başvurdu.

Komisyon Sakıncalı Buldu...

BirGün'ün haberine göre İzmir İl Milli Eğitim Şube Müdürü Mehmet Ceran, Konak Hakimiyet-i Milliye İlk Öğretim Okulu Müdürü Tarık Uğur, Konak Mithatpaşa Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Edebiyat Öğretmeni Faruk Öz, Gaziemir Kipa 10. Yıl Lisesi öğretmeni Hüseyin Helva ve Buca 85. yıl Anadolu Lisesi Edebiyat Öğretmeni Cihan Celep’ten oluşan Komisyon İnkılap, Sel, Varlık ve Remzi Yayınevlerinden çıkan kitabı sayfa sayfa “gayri ahlaki” incelemeye tabi tuttu.

Rapor Bakanlığa Gönderildi

Milli Eğitim Bakanlığı Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne İzmir İl Milli Eğitim Müdürü Vefa Bardakçı’nın imzası ile gönderilen dilekçede, “100 Temel eser dünya edebiyatı listesinde bulunan yazarı John Steinbeck olan ‘Fareler ve insanlar’ kitabının İnkılap kitapevinden basılan (sayfa 69-70-73) bazı bölümlerin öğrencilerin eğitimine uygun olmayan bölümlerin olduğu ilgili dilekçe ile bildirilmiştir. Müdürlüğümüzce aynı kitabın çeşitli yayınevleri de incelendiğinde Sel Yayıncılık (63-64 sayfaları), Varlık Yayınları (42-43-45 sayfaları), Remzi Yayınevi 856-57-60-61) sayfalarında da eğitime uygun olmayan bölümlerin olduğu yapılan incelemede tespit edilmiştir” denilerek inceleme raporu ve ilgili yayınevlerinin sakıncalı bulunan sayfaları gönderiliyor.

İşte "Ahlâki" BUlunmayan O Bölümler...

"Yarın akşam bizimle kasabaya gelsenize" dedi Whit.

"Ne yapıyorsunuz kasabada?"

"Her zamanki şey işte. Yaşlı Susy'nin evine gideriz biz hep. Çok güzel bir yer orası. Yaşlı Susy çok komik kadındır, boyuna espri yapıp durur. Geçen cumartesi gecesi verandadan eve girdiğimizde öldürdü bizi gülmekten. Kapıyı açtı ve arkasına dönüp 'Giyinin kızlar, şerif sizi almaya gelmiş,' diye bağırdı. Ağzı bozuk bir kadın değildir, hem kibar hem de ko­miktir. Beş kız çalıştırıyor evinde."

"Kaça patlıyor?"

"İki buçuk veriyorsun sadece. Yirmi beş sente bir duble viski içebilirsin. Susy'nin güzel koltukları var, onlara kurulup (63. sayfa)

İçkini içebilirsin. Canın kız çekmiyorsa bir koltuğa oturup iç­kini yudumlayabilirsin de, bütün gün takılabilirsin orada Susy sesini çıkarmaz. Müşteri peşinde koşturmaz, kız isteme­yenleri kapının önüne koymaz."

"Bir gelip görmek lazım," dedi George.

"Gel tabii. Çok eğlenceli bir yer, hiç durmadan espri patlatıp durur Susy. Geçenlerde ne dedi biliyor musun? 'Yere bir halı serip, masaya da süslü bir lambayla bir gramofon koyup ev işlettiklerini sananlar var.' Clara'nın evini söylüyor. 'Ben siz erkeklerin ne istediğini çok iyi bilirim,' dedi sonra. Benim kız­larım temizdir ve viskime de su katılmamıştır,' dedi. ille de süslü lambaya bakıp kazıklanmak istiyorum ben diyorsanız nereye gideceğinizi iyi biliyorsunuz,' dedikten sonra bir de şunu ekledi:

'Burada süslü lambaya bakmayı sevdikleri için pantolonlarının önünü kaldırarak yürümek zorunda kalan ço­cuklar görüyorum ben.'"

"Clara da rakip evi işletiyor herhalde, öyle değil mi?" diye sordu George.

"Evet," dedi Whit.

"Biz oraya gitmeyiz hiç. Clara kızlar için üç dolar, bir duble için de otuz beş sent istiyor. Bir de hiç Susy gibi eğlenceli biri de değil. Hem Susy'nin evi temizdir, bir de o rahat koltuklar muhteşemdir. Çoluk çocuğu da sok­maz içeri."

"Lennie ile para biriktiriyoruz biz," dedi George.

"Gelip bir duble içki içebilirim, ama iki buçuk Dumanbet dolar vermem ben."

"Erkek dediğin arada bir eğlenmeli," dedi Whit.

Kapı açıldı, Kennic ile Carlson birlikte içeri girdiler. Lennie dikkat çekmemeye çalışarak yatağına gidip oturdu. Carlson da yatağının altından çantasını çıkardı. Hâlâ duvara dönük yatan yaşlı Candy'ye bakmadı hiç. (Sayfa 64)

Şeker Portakalı Kitabını Okutan Öğretmene de Soruşturma Başlatıldı

Bahçelievler'deki Behiye Doktor Nevhiz Işıl İlköğretim Okulu'nda görev yapan 7. sınıf Türkçe öğretmenine "Şeker Portakalı" kitabını okuttuğu için soruşturma açıldı.

Tüm dünyada çocukların ilgiyle okuduğu Brezilyalı yazar Jose Mauro de Vasconcelos'un Şeker Portakalı kitabı Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) İlköğretim okullarında okutulacak 100 Temel Eseri arasında yer alıyor. 1968 tarihli roman, fakir bir aile çocuğu olan Zeze'nin yaşadıklarını anlatıyor.

Behiye Doktor Nevhiz Işıl İlköğretim Okulu'ndaki 7. sınıf Türkçe öğretmeni de öğrencilerine performans ödevi olarak bu kitabı okumalarını istedi. Velilerden biri, kitabı okuduğunu ve şok olduğunu belirterek kitabın Türk örf ve ananelerine aykırı içeriğe sahip olduğunu, içinde birçok argo sözcük ve küfür içerdiğini belirterek öğretmen hakkında soruşturma açılmasını istedi. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü de öğretmen hakkında kitabı neden tavsiye ettiği ile ilgili olarak soruşturma açtı. Soruşturma henüz tamamlanmadı.